Blijf bij de hulpvraag
Rouwbegeleiding is een delicate en complexe taak. Het omvat het helpen van mensen om te gaan met verlies en verdriet, en terwijl je dit doe, kom je verschillende uitdagingen tegen.
Een van deze uitdagingen is de neiging van de rouwende om de behoeften van anderen boven die van zichzelf te stellen. Zeker als we het hebben over kinderen. Je kind is namelijk het meest belangrijke in je leven. Daar moet het goed mee gaan én, hoe vreemd het misschien ook klinkt, het is ‘makkelijker’ om over je kind te praten dan over je eigen diepe verdriet.
Ellen, die haar eigen verdriet over het verlies van haar partner opzijzette om ervoor te zorgen dat het goed ging met haar kinderen, is een goed voorbeeld van deze dynamiek. Haar verhaal benadrukt het belang van het begrijpen van de hulpvraag in rouwbegeleiding.
Balans tussen ondersteunen en hulpvraag volgen
Als rouwbegeleider is het van cruciaal belang om de juiste balans te vinden tussen het ondersteunen van de cliënt en het aandacht besteden aan wat in de therapiesessie wordt ingebracht.
Een vraag die gesteld wordt, willen we beantwoorden. Zo zijn we misschien ook wel opgevoed. Het is daarom ook heel begrijpelijk dat rouwbegeleiders de drang voelen om advies en oplossingen aan te bieden wanneer de cliënt om hulp vraagt. Toch is het van essentieel belang om altijd de ‘hulpvraag’ in gedachten te houden. De cliënt is bij jou gekomen om zijn of haar eigen pijn te verkennen en te verwerken, niet om een oplossing te vinden voor de problemen van anderen, zelfs niet als die anderen hun kinderen zijn.
Tenzij dit de hulpvraag is/was.
De kunst van het luisteren naar wat niet wordt gezegd
In rouwbegeleiding is de kunst van het luisteren van onschatbare waarde. Luisteren naar de woorden van de cliënt, maar zeker ook naar wat er niet wordt gezegd en naar wat er tussen de regels door wordt gezegd, is van groot belang. In het geval van Ellen is het duidelijk dat ze worstelt met haar eigen pijn van het verlies, maar dat ze ook de druk voelt om voor haar kinderen te zorgen. Als rouwbegeleider moet je in staat zijn om de subtekst van wat de cliënt zegt op te vangen en dit zorgvuldig te verkennen.
Open vragen stellen
Een van de manieren om de hulpvraag in de gaten te houden en de focus op de cliënt te houden, is door open vragen te stellen. In plaats van onmiddellijk advies te geven, kunnen rouwbegeleiders vragen stellen die de cliënt aanmoedigen om hun gevoelens en gedachten te delen. Dit kan helpen bij het verkennen van de diepere emoties en behoeften van de cliënt.
Elke sessie begon Ellen met de kinderen. In de tussenliggende weken was er telkens wel iets gebeurd. Ze wilde gerustgesteld worden, ze wilde advies, ze wilde van mij, als specialist jeugd en rouw, horen dat het normaal was wat er thuis gebeurde.
Elke sessie moest ik hier alert op zijn. Ik weet veel over jeugdigen en rouw én ik weet veel over opvoeden in rouw. De valkuil gaapte als een groot gat voor mijn voeten: ‘lekker in mijn juffen-rol gaan zitten en kennis overdragen’.
Telkens weer moest ik mezelf toespreken: nee, dit wil ze nu juist niet! Ze weet dat zij dit doet en ik wil haar helpen daarvan weg te blijven, dát is wat ze mij heeft gevraagd. Het is belangrijk om de ‘hulpvraag’ in de gaten te houden. Ze is bij mij gekomen om naar de pijn te gaan.
Niet fijn. Niet makkelijk. Maar daar kwam ze voor!
Ze reist niet voor niets zelfs elke keer anderhalf uur om mij de vragen te horen stellen die haar naar haar pijn brengen en van haar kinderen wegbrengt. Omdat ze weet dat daar voor haar de oplossing ligt. Als het met haar goed gaat, zal het met haar kinderen ook beter gaan.
Als bijkomende boodschap kon ik haar daar ook in meegeven dat het van belang is om haar te helpen begrijpen dat het oké is om haar eigen behoeften op de eerste plaats te zetten.
Rouw is een persoonlijke reis, en het is niet egoïstisch om tijd en ruimte te nemen om met je eigen verdriet om te gaan. Als Ellen zich bewust wordt van haar eigen hulpvraag en erkent dat ze hulp nodig heeft bij het verwerken van haar eigen rouw, zal ze sterker en veerkrachtiger zijn om er ook voor haar kinderen te zijn.
Ook voor Ellen. Zo hield ik de hulpvraag in de gaten en reflecteerden we samen regelmatig
op haar doelen en behoeften. Door samen te evalueren wat er is bereikt en wat er nog moet worden aangepakt, kon ik ervoor zorgen dat ze de juiste ondersteuning kreeg en ik haar kon helpen ‘op koerst’ te blijven.
Ellen haar verhaal is niet uniek in zijn soort. Dat herken je vast. Het verhaal benadrukt het belang van het respecteren van de hulpvraag in rouwbegeleiding. Het is een herinnering dat het voor de rouwende zo verleidelijk kan zijn om de behoeften van anderen voorop te stellen, maar dat het cruciaal is om de cliënt te helpen bij het verkennen van hun eigen rouwproces en hun eigen behoeften. Het is ook een herinnering hoe makkelijk wij als begeleider in de oplossing kunnen schieten. Immers, het beantwoorden van vragen geeft ons zeker het gevoel dat we iets hebben toegevoegd aan het leven van de rouwende. Dat is nou precies waarom wij het vak hebben gekozen: we willen mensen met een groot verlies verder helpen.
Luisteren en vragen stellen voelt niet altijd als helpen (terwijl dat het wel is!).
Als rouwbegeleiders kunnen we de kracht van luisteren, open vragen stellen en empathie tonen juist gebruiken om onze cliënten te helpen hun eigen weg te vinden door het proces van rouwverwerking.
Rouwbegeleiding, rouwtherapie of rouw coaching, of hoe je het ook wil noemen, is een complexe taak die vraagt om zorgvuldig luisteren en begrip tonen. Het is van essentieel belang om de hulpvraag van de cliënt in het oog te houden en hen te helpen hun eigen behoeften te verkennen en te vervullen. Door dit te doen, kunnen rouwbegeleiders waardevolle steun bieden aan mensen die worstelen met verlies en hen helpen om hun eigen weg te vinden door het rouwproces.
Uiteindelijk is het een reis van zelfontdekking en heling, en wij mogen, als rouwbegeleiders, onze cliënten begeleiden op deze reis, met de nadruk op hun behoeften en hun hulpvraag.